Jest wiele przykładów słów, które brzmią podobnie w języku polskim oraz w dowolnym języku obcym, tzw. „fałszywych przyjaciół”.
Takie słowa sprawiają, przez podobne brzmienie, pozory wzajemnego pokrewieństwa i przez wielu adeptów nauki danego języka są traktowane – mylnie – jako ułatwienie. Tymczasem nie powinniśmy ulegać pozorom – wyrazy takie często mają kompletnie różne znaczenia. Ich błędne użycie może narazić nas na uszczypliwe komentarze, dlatego warto być ostrożnym i nie ulegać pierwszemu wrażeniu.
Nigdy w pełni nie zrozumiesz jednego języka, dopóki nie zrozumiesz co najmniej dwóch.
(Geoffrey Willams)
„False friends” w języku angielskim
W języku angielskim jest sporo słów, które mają w języku polskim podobnie brzmiące odpowiedniki, mające jednak zupełnie inne znaczenie. Przykładem takiego słówka jest angielskie data, przez niemal każdego rozpoczynającego przygodę z tym językiem rozumiane jako polska data. Zapoznanie się z fałszywymi przyjaciółmi to obowiązek każdego ucznia języka obcego, i to niezależnie od tego, na jakim etapie nauki się on znajduje – wpadka na dalszym etapie edukacji jest o wiele bardziej kompromitująca niż pomyłka popełniona przez „świeżaka” językowego!
Warto więc zapoznać się z najczęstszymi parami „fałszywych przyjaciół” (słowa angielskie zaznaczone są wytłuszczeniem):
actual – rzeczywisty
aktualny – current
alley – uliczka
aleja – avenue
assist – towarzyszyć
asystować – accompany
antics – wygłupy
antyki – antiques
baton – pałeczka
baton – candy bar
beckon – zaprosić gestem, skinąć
bekon – bacon
billion – miliard
bilion – trillion
buffet – przyjęcie na stojąco
bufet – cafeteria
caravan – przyczepa kempingowa
karawan – hearse
chef – szef kuchni
szef – boss
closet – szafa
klozet – toillete
conserve – oszczędzać
konserwa – preserve
data – dane
data – date
desk – biurko
deska – board
divan – sofa
dywan – carpet
dress – sukienka
dres – tracksuit
eventually – ostatecznie
ewentualnie – possibly
gust – podmuch wiatru
gust – taste
gymnasium – sala gimnastyczna
gimnazjum – junior high school
lecture – wykład
lektura – reading (matter)
lunatic – szaleniec
lunatyk – sleepwalker
narcotic – środek przeciwbólowy
narkotyk – drug
order – kolejność
order – medal
ordinary – zwykły
ordynarny – vulgar
pasta – makaron
pasta – paste
pathetic – żałosny
patetyczny – pompous
pension – emerytura
pensja – salary
paragon – ideał
paragon – receipt
preservative – środek konserwujący
prezerwatywa – condom
provision – postanowienie
prowizja – commission
quota – limit
amount – kwota
receipt – paragon
recepta – prescription
rumor/rumour – plotka
rumor – turmoil
speaker – mówca, głośnik
spiker – broadcaster, announcer
sympathy – współczucie
sympatia – liking
table – stół
tabela – chart
transparent – przezroczysty
transparent – banner
wagon – wóz
wagon – carriage
Aby uświadomić sobie, jak ogromne znaczenie ma znajomość tzw. false friends – oraz, oczywiście, ich rozróżniania – wystarczy przywołać „wpadkę” Jennifer L. Scott, którą opisuje ona w swojej książce „Lekcje Madame Chic”. Otóż Amerykanka, podczas pobytu w Paryżu, wdała się w rozmowę, której tematem były środki konserwujące w żywności (ang. preservatives). Jak łatwo można się domyślić, nieświadoma faktu, że francuskie préservatif ma odmienne znaczenie, Scott wprawiła w zakłopotanie swoich francuskich rozmówców.
Oto, dlaczego warto poznać false friends – lub co najmniej zachować daleko idącą ostrożność przy użyciu słów, których znaczenia nie jesteśmy w 100% pewni! Niektóre false friends są znane bardziej, inne mniej – warto być czujnym!
Jeden język ustawia Cię w korytarzu życia. Dwa języki otwierają każde drzwi po drodze.
(Frank Smith)
„Faux ami” w języku francuskim
Wielu „fałszywych przyjaciół” (fr. faux ami) występuje również między językiem polskim a francuskim. Oto najczęści z nich (analogicznie, słowa francuskie zaznaczone są pogrubieniem):
aventure – przygoda
awantura – dispute
bronzé – opalony
brązowy – marron
chalet – schronisko
szalet – toilettes
démoraliser – psuć humor
demoralizować – dépraver
dirigeant – dyrektor
dyrygent – chef d’orchestre
divan – wersalka
dywan – tapis
dôme – kopuła
dom – maison
essence – benzyna
esencja – extrait
folie – szaleństwo
folia – feuille
ordinaire – zwyczajny
ordynarny – vulgaire
rouge – czerwony
róż – rose
talon – pięta, obcas
talon – coupon
Dwa języki jednocześnie
Dużo szybsze uświadomienie sobie istnienia takich „zgubnych” par językowych umożliwia nauka dwóch języków obcych jednocześnie. W ten sposób nasz mózg poznaje więcej kontekstów i wzajemnych powiązań, a tym samym szybciej jest w stanie „wyłapać” fałszywych przyjaciół.
Każda osoba ucząca się języka zna (lub pamięta z zamierzchłej przeszłości :)) przyjemne uczucie, kiedy uświadomiła sobie powiązanie między false friends. Warto więc poświęcić czas temu zagadnieniu i poszerzać swoje horyzonty językowe, a satysfakcja z nauki języka (lub języków) będzie tym większa!
Taka metoda nauki języków ma jednak i zwolenników, i przeciwników. Argumenty pierwszej z tych grup zostały wymienione w powyższym akapicie. Z kolei przeciwnicy jednoczesnej nauki dwóch języków twierdzą, że ucząc się dwóch języków jednocześnie, donikąd nie dojdziemy – dojdzie do „pomieszania” i żadnego z nich nie opanujemy w stopniu zadowalającym. Czy jednak rzeczywiście?
W związku z coraz lepszą znajomością języka angielskiego, młodzi ludzie chcący spróbować swoich sił w nowym języku, np. niemieckim, decydują się niekiedy na zakup podręcznika dedykowanego uczniom anglojęzycznym. W ten sposób mogą poznawać nowy język, jednocześnie utrwalając znajomość angielskiego. Poza tym są w stanie dostrzec więcej powiązań i szybciej utrwalić zdobytą wiedzę. Jest to bardzo łatwe w przypadku języków, pomiędzy którymi istnieje dużo powiązań – np. angielskiego i niemieckiego czy angielskiego i francuskiego.
Nauka dwóch języków w praktyce
Jeśli podjęliśmy już decyzję o nauce dwóch języków, warto ją dokładnie rozplanować i wyznaczyć konkretne cele, do jakich chcemy dążyć. To pozwoli nam uniknąć znużenia i frustracji, a tym samym uchroni przed utratą motywacji do nauki. W procesie nauki pamiętajmy o kilku sprawach:
- więcej czasu poświęć na naukę tego języka, który jest dla Ciebie trudniejszy;
- uczciwie oceń, ile czasu dziennie jesteś w stanie poświęcać na naukę. 30 minut (codziennie!) wydaje się jednak minimum, abyś mógł liczyć na efekty;
- do nauki każdego języka wydziel osobny czas i miejsce, zwłaszcza na początku;
- stosuj odrębne metody – np. jeśli w poniedziałek uczysz się francuskich słówek, a we wtorek – francuskiej gramatyki, w stosunku do języka angielskiego (niemieckiego/ hiszpańskiego/ hiszpańskiego itp.) zastosuj odrębną kolejność;
- używaj różnych kolorów dla każdego języka – niech np. błękitny będzie kolorem miemieckiego, a żóty – hiszpańskiego.
Mamy nadzieję, że te porady ułatwią Ci rozplanowanie nauki interesujących Cię języków! I pamiętaj – szczególną uwagę poświęć „fałszywym przyjaciołom” 🙂
Mam na imię Miłosz i mieszkam w Poznaniu. To moje rodzinne miasto, które nieustannie mnie zachwyca. Od ponad 4 lat pracuję jako tłumacz języka niderlandzkiego oraz copywriter. Praca ta daje mi niesamowitą możliwość poznawania nowych ludzi i wszelkich nowinek ze świata kultury, nauki i branży tłumaczeniowej. Moje doświadczenie sprawia, że chętnie się dzielę swoimi spostrzeżeniami i wiedzą. Chętnie podzielę się nimi także i z Tobą. Moją pasją jest także bieganie, któremu poświęcam każdą wolną chwilę.